«Οι Υπουργοί Εξωτερικών είναι είτε βαρετοί είτε επικίνδυνοι.
Είναι μια γραμμή που αρέσκεται να χρησιμοποιεί ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Sir Malcolm Rifkind – κυρίως κατά του Boris Johnson, υπό το φως των σχολίων του τελευταίου για τη Σαουδική Αραβία. Αλλά, μιλώντας με τον Sir Malcolm, είναι δύσκολο να συμφωνήσω μαζί του. Σίγουρα δεν είναι επικίνδυνος – και ούτε κατά τη σύντομη αλλά κυρίως ειρηνική θητεία του ως Υπουργός Εξωτερικών.
Αλλά ούτε ο 70χρονος συντηρητικός πολιτικός είναι βαρετός. Δεν ήταν μόνο ο Μπόρις Τζόνσον που έπεσε θύμα της οργής του Σερ Μάλκολμ από τότε που έφυγε από το Κοινοβούλιο το 2015. Πέρυσι, αγνοώντας ότι το μικρόφωνό του ήταν ζωντανό, πιάστηκε να λέει στον Κένεθ Κλαρκ ότι «δεν με πειράζει ποιος κερδίζει [το ανεπιτυχείς εκλογές για την ηγεσία των Συντηρητικών] εφόσον ο Γκόουβ είναι τρίτος.» Μπορεί να μην είναι πλέον βουλευτής, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ο Ρίφκινντ αποφεύγει τη διαμάχη. Το αντίθετο μάλιστα.
Το City Mill συναντά τον Sir Malcolm Rifkind
Η απόδοσή του στη συζήτηση για την Ένωση στην οποία κλήθηκε να μιλήσει, σχετικά με το θέμα της αμερικανικής ηγεμονίας, το αποδεικνύει αυτό. Ο ίδιος δηλώνει «νευρικός και ανήσυχος» για την προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ. Η Δύση, με επικεφαλής την Αμερική, ήταν «θριαμβιστική» μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Και, το πιο επικριτικό, δεν φοβάται να δηλώσει τη δυσπιστία του προς τη Ρωσία και την Κίνα. «Ακόμη και ένας Πρόεδρος όπως ο Τραμπ», λέει, «είναι λιγότερο ανησυχητικός από μια ηγεμονική δύναμη όπως η Ρωσία».
Αλλά ο Sir Malcolm δεν είναι δογματικός δόγμα. Στην πραγματικότητα, μιλώντας μαζί του αισθάνεται κανείς την πολύ έντονη αίσθηση ότι είναι ένας άνθρωπος που καθοδηγείται από τον πραγματισμό και όχι από τις μεγάλες ιδεολογίες – στην πραγματικότητα τα πρόσφατα απομνημονεύματά του είχαν τίτλο «Δύναμη και Πραγματισμός», ένας τίτλος που αποτελεί επίσης συνοπτική περιγραφή της πολιτικής του καριέρα. Μου λέει με αίσθηση ότι «οι πιο επικίνδυνες περίοδοι της ιστορίας του εικοστού αιώνα… ήταν όταν ήρθαν στην εξουσία με μια επεξεργασμένη ιδεολογία που πίστευαν ότι μπορούσε να λύσει όλα τα προβλήματα του κόσμου».
Ακούγοντάς τον, είναι δύσκολο να μην φανταστεί κανείς ότι έχει στο μυαλό του έναν συγκεκριμένο τηλεοπτικό αστέρα σε πορτοκαλί χρώμα που έγινε Πρόεδρος. Αλλά παραδόξως ο Ρίφκινντ δεν πιστεύει ότι ο Τραμπ βλέπει τον κόσμο μέσα από το πρίσμα του δόγματος – τουλάχιστον όσον αφορά την εξωτερική πολιτική. Όταν τον ρωτάω αν μπορεί να εντοπίσει ακόμη ένα συνεκτικό «Δόγμα Τραμπ», απαντά ότι «το μόνο πράγμα που δεν έχει, απ' όσο μπορούμε να πούμε, είναι μια ιδεολογία. Και κατά κάποιο τρόπο με καθησυχάζει αυτό.»
Για τον σερ Μάλκολμ, η σχετική έλλειψη εμπειρίας του Τραμπ στις εξωτερικές υποθέσεις πιθανότατα θα σημαίνει ότι θα οδηγηθεί από άνδρες όπως ο στρατηγός Τζέιμς Μάτις (η επιλογή του Τραμπ για Υπουργό Άμυνας) ή ο Ρεξ Τίλερσον (ο μελλοντικός υπουργός Εξωτερικών) - «με υψηλά προσόντα ανθρώπων», σύμφωνα με τα λόγια του. Τα συναισθήματά του είναι μάλλον λιγότερο θερμά, ωστόσο, για άλλες προσωπικότητες της κυβέρνησης Τραμπ, τους οποίους περιγράφει ως «μερικούς πολύ δύστροπους ανθρώπους».
Θα εμπιστευόσασταν αυτόν τον άνθρωπο ως ηγέτη του ελεύθερου κόσμου;
Αν και το ιστορικό του Rifkind ήταν στις εξωτερικές υποθέσεις, εξακολουθεί να διατηρεί έντονο ενδιαφέρον για την εσωτερική πολιτική. Σε τελική ανάλυση, ήταν σε αυτόν που ο Kenneth Clarke (στη διάρκεια της ίδιας συζήτησης που αναφέρθηκε παραπάνω) είπε ότι η Theresa May ήταν «μια αιματοβαμμένη δύσκολη γυναίκα.» Άρα πιστεύει ότι ο κατάλληλος υποψήφιος έγινε τελικά ηγέτης των Συντηρητικών; «Η Τερέζα Μέι ήταν μακράν ο καλύτερος άνθρωπος για να αναλάβει αυτή τη δουλειά», υποστηρίζει – χωρίς έκπληξη, λαμβάνοντας υπόψη τις καυστικές του απομάκρυνση των Γκόουβ και Τζόνσον. Φτάνει στο σημείο να προτείνει ότι «οποιοσδήποτε από τους άλλους υποψηφίους θα ήταν η στιγμή μας για τον Τραμπ.» Δεν κατονομάζει, αλλά η ανακούφισή του που τελικά θριάμβευσε η Μέι είναι ξεκάθαρη – «δόξα τω Θεώ, ένας μεγάλος ανέλαβε τη διοίκηση».
Υποστηρίζει τις επιδόσεις της Πρωθυπουργού στην εξουσία έως τώρα – σημειώνει ότι λέει «τα ίδια» με εκείνη στην Ευρώπη και αναγνωρίζει τη δύσκολη θέση στην οποία βρίσκεται μετά το δημοψήφισμα. Ωστόσο, παρατηρεί ότι «έγινε μεγάλο λάθος που δεν είπε ότι η ενεργοποίηση του άρθρου 50… έπρεπε να είχε συζητηθεί πρώτα στο Κοινοβούλιο.» Γενικά, ωστόσο, φαίνεται θετικός για τη μέχρι σήμερα πρωθυπουργία της Μέι, χαρακτηρίζοντάς την ως «αρκετά εντυπωσιακή».
Αλλά πιστεύει ότι αυτό θα οδηγήσει σε αλλαγή της τύχης των Συντηρητικών βόρεια του Τείχους του Αδριανού; Ο Sir Malcolm είναι, τελικά, αυτή η σπάνια ράτσα - ένας Σκωτσέζος Συντηρητικός. Σε αυτό, όπως και σε πολλά πράγματα, ακούγεται επιφυλακτικά αισιόδοξος. «Οι Σκωτσέζοι Συντηρητικοί είναι τώρα η κύρια αντιπολίτευση [στη Σκωτία]…υπάρχουν τουλάχιστον 30-40% των ανθρώπων στη Σκωτία που θέλουν ένα μετριοπαθές κεντροδεξιό κόμμα.» Με το UKIP ως επί το πλείστον άσχετο στη Σκωτία, οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες εξακολουθούν να ανακάμπτουν μετά το κατάρρευση το 2015, και η Εργασία του Κόρμπιν γεμάτη σχίσματα –ο Ρίφκινντ τα απορρίπτει ως «μη εκλέξιμα»– οι προοπτικές των Τόρις στη Σκωτία φαίνονται λαμπερές. Ο Sir Malcolm επιφυλάσσει ιδιαίτερο έπαινο για τη Ruth Davidson, την ηγέτη των Τόρις βόρεια των συνόρων. είναι «μια πολύ χαρισματική, εντυπωσιακή και ελκυστική υποψήφια».
Ο Σερ Μάλκολμ μπαίνει στο κύμα των πραγμάτων στην Ένωση. Πίστωση: Freddie Dyke
Με τέσσερις δεκαετίες κοινοβουλευτικής εμπειρίας, η ώθηση και η ώθηση της συζήτησης της Ένωσης είναι το παλιό καπέλο για τον Sir Malcolm. Παρά το γεγονός ότι είναι εντυπωσιακά ειλικρινής στην αντίθεσή του στην κίνηση, είναι ευγενικός – σε ένα σημείο χαμογελά ακόμη και ο διαβόητα θρασύς Peter Hitchens. Ο Ρίφκινντ είναι εκπρόσωπος μιας πλέον εξαφανισμένης φυλής πολιτικών –πραγματιστών μετριοπαθών– που πίστευαν στην οικοδόμηση συναίνεσης για την υποκίνηση διχασμού.
Όταν κοιτάζει κανείς τους Τραμπ και τη Λεπέν να τους αντικαθιστούν, είναι δύσκολο να μην νιώσει λίγο νοσταλγία.
